Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 5 Μαρτίου στο Μέγαρο Λόγου και Τέχνης, η παρουσίαση του βιβλίου του κ. Μάνεση Νικόλαου, Σχολικού Σύμβουλου 2^ης περιφέρειας Αχαΐας με τίτλο «Επιμόρφωση και Δια Βίου Μάθηση των Εκπαιδευτικών. Το ζήτημα της εξομοίωσης» 

 Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο εκπρόσωπος του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Πατρών, π. Γερβάσιος, ο Αντιδήμαρχος Παιδείας του Δήμου Δυτικής Αχαΐας, κ Νικολάου, ο Προϊστάμενος Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Δ. Ελλάδας, κ. Μπαρής, ο Πρόεδρος της ΠΑΛΟ κ. Σκαναβής, ο πρόεδρος του Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Πάτρας κ. Σκεπετάρης, σχολικοί σύμβουλοι, διευθυντές, εκπαιδευτικοί και γονείς.

Ο Αντιδήμαρχος Παιδείας του Δ. Πατρέων κ. Φίλιας παρουσίασε στην αρχή το βιογραφικό του κ. Μάνεση και τόνισε ιδιαίτερα το επιστημονικό, διδακτικό και συγγραφικό του έργο.

Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο κ. Χονδρογιάννης ο οποίος αρχικά αναφέρθηκε στην ευαισθησία του Έλληνα Δάσκαλου για τα θέματα που αφορούν την εκπαίδευση των παιδιών του λαού μας. Τόνισε ότι αυτή η ευαισθησία και αγωνία τον οδήγησε σε μακροχρόνιους αγώνες για πανεπιστημιακή εκπαίδευση, για μετεκπαίδευση και επιμόρφωση. Και όσο η πολιτεία διαχρονικά δεν ικανοποιούσε αυτό το αίτημα αναζητούσε από μόνος του την επιμόρφωση του ώστε να είναι πιο αποτελεσματικός στο έργο του. Μάλιστα, πριν 108 χρόνια, στις 31 Μάρτη έως 4 Απρίλη του 1904 στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε το Πρώτο Ελληνικό Εκπαιδευτικό Συνέδριο, πριν ακόμα ιδρυθεί η ΔΟΕ, (η οποία ιδρύθηκε το 1922), όπου ακούστηκαν με ευρύτητα και σαφήνεια, σημαντικές θέσεις για την κατάσταση της παιδείας. Ένα από τα θέματα του Συνεδρίου αναφερόταν: «Στην παιδαγωγική και επιστημονική κατάρτιση του προσωπικού και για τη δυνατότητα εγγραφής στο πανεπιστήμιο των δημοδιδασκάλων των κεκτημένων πτυχίον Διδασκαλείου, χάριν συμπληρώσεως των σπουδών αυτών».

Έπειτα αναφέρθηκε γενικά στο βιβλίο, το οποίο υποστήριξε ότι αποτελεί αξιόλογη προσφορά στην οριοθέτηση και καταγραφή της κοινωνικό-ιστορικής διαδρομής ενός ευαίσθητου και θεμελιακού τομέα της εκπαίδευσης. Η συμβολή του συγγραφέα στην επιστήμη και στον διδασκαλικό κλάδο μπορεί να θεωρηθεί ως μια άρτια, πλήρης και συστηματική περιγραφή της αφετηρίας και της πορείας της εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Οι σπουδές, η πορεία και η δράση του κ. Μάνεση στην εκπαίδευση, αποτυπώνονται με σαφή και αποτελεσματικό τρόπο στην αξιοπιστία και την εγκυρότητα της προσέγγισης του ζητήματος. Με μεθοδικότητα και σαφή λόγο διεισδύει, συστηματικά, στις πτυχές και τη διάρθρωση του αντικειμένου που ερευνά και περιγράφει. Με αυτόν τον τρόπο η εργασία καθίσταται ένα αξιόλογο ερευνητικό κείμενο που έχει ανάγκη ο κλάδος και η κοινωνία ευρύτερα. Στο κείμενο αυτό ο κάθε ενδιαφερόμενος, δύναται να στηριχτεί με σιγουριά σε μια ολοκληρωμένη και έγκυρη άποψη για τη μόρφωση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών της χώρας μας. Η παρούσα, λοιπόν, συγγραφική προσπάθεια εκπορεύεται από την αγάπη και το ανιδιοτελές ενδιαφέρον του συγγραφέα, για την ανάδειξη της επιστημονικής αλήθειας ως αποκλειστικού μέσου βελτιστοποίησης εκείνων των συνθηκών, που δύνανται να αναδείξουν την ποιότητα του χαρακτήρα της εκπαίδευσης μας.

Η μελέτη αυτή εκτείνεται και ολοκληρώνεται σε πέντε κεφάλαια σχετικά αυτοτελώς δομημένα και λειτουργικά συναρθρωμένα σε μια εξελικτική σχέση, στην οποία διαγράφεται, με σαφήνεια, στα επιμέρους και στο σύνολο μια ολοκληρωμένη διαδικασία και μια αποσαφηνισμένη άποψη για τα θέματα της μόρφωσης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών.

Στο 1^ο κεφάλαιο εκτίθεται η προβληματική του θέματος, μπαίνουν οι στόχοι της μελέτης, καθορίζεται το θεωρητικό-ιδεολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τοποθετείται το θέμα, συγκεκριμενοποιούνται τα  ερωτήματα τα οποία απασχόλησαν το συγγραφέα και στα οποία προσπαθεί να δώσει απαντήσεις.

Στο 2^ο κεφάλαιο παρουσιάζεται η επιμορφωτική πολιτική της χώρας μας από τον προηγούμενο αιώνα μέχρι σήμερα. Εκτίθεται η σημαντικότερη κατά τη γνώμη του συγγραφέα δημοσιευμένη  συζήτηση  για το  θέμα,  η  οποία  στάθηκε η αφορμή για την ερευνά του. Γίνεται αναφορά στη γενικότερη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και  πώς  αυτή επηρέασε την Επιμορφωτική πολιτική της χώρας μας. Προβάλλονται οι διεκδικήσεις των Εκπαιδευτικών για μετεκπαίδευση, επιμόρφωση και εξομοίωση και η άρνηση της Πολιτείας να αποδεχθεί τις απόψεις και προτάσεις τους.

Στο 3^ο κεφάλαιο καταγράφεται η ιστορική εξέλιξη της εκπαιδευτικής πολιτικής, που αφορά στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, δασκάλων και νηπιαγωγών, από την ίδρυση του ελληνικού κράτους το 1830 μέχρι σήμερα. Αναφέρεται στους κυριότερους σταθμούς αυτής της πορείας, για την εκπαίδευση των δασκάλων, των νηπιαγωγών και τη μετεκπαίδευση και επιμόρφωσή τους.  Για ένα και πλέον αιώνα, η μόρφωση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, αναφέρει ο συγγραφέας, ότι παρέχεται με διαφορετικές μορφές και τύπους, που είναι προϊόν πιέσεων, συμβιβασμών και σκοπιμοτήτων.

Στο 4^ο κεφάλαιο ο συγγραφέας επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στο ζήτημα της εξομοίωσης. Παραθέτει την ιστορική επισκόπηση της σχετικής συζήτησης
των   ενδιαφερόμενων   φορέων   (Δ.Ο.Ε   -   A.E.I.)   και   της πολιτείας, συζήτηση η οποία οδήγησε σε αποφάσεις (νομικά κείμενα) που αφορούσαν στο θεσμικό πλαίσιο και τους φορείς υλοποίησης της, από το 1984 έως και σήμερα. Η έρευνα που πραγματοποίησε στηρίζεται σε δημοσιευμένα κείμενα σχετικά με το ζήτημα της εξομοίωσης

Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο κ. Φίλιας, ο οποίος ανέφερε ότι η υλοποίηση της εξομοίωσης ήταν ένα  πρόγραμμα μεγάλης χρονικής διαρκείας και εμβέλειας με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα δύσκολο να προβεί κανείς σε αξιολόγηση. Ο συγγραφέας, με βάση τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα εστιάζεται στα μαθησιακή αποτελέσματα και στην αξιολόγηση των διαδικασιών  μάθησης. Σύμφωνα με το Π.Δ 130/90 το πρόγραμμα χωρίζεται σε τέσσερα υποπρογράμματα 3,9,18,36 μαθημάτων με βάση χρόνια υπηρεσίας και άλλα προσόντα (ΑΕΙ, ΜΔΔΕ, ΣΕΛΔΕ, ΠΕΚ).

Τα ερωτήματα που εξετάζονται αφορούν στο ποσοστό αποφοίτησης, στην καθυστέρηση της ολοκλήρωση του προγράμματος, στις διαφυλικές διαφορές στην κατηγορία μαθημάτων και στην απόσταση κατοικίας από το Πανεπιστήμιο.

Στο βιβλίο παρουσίαζονται αναλυτικά τα αποτελέσματα από τα οποία προκύπτουν πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα, κάποια από τα οποία είναι τα παρακάτω:

Οι άνδρες δάσκαλοι συσσωρεύουν μορφωτικά προσόντα πολύ περισσότερα απ' ότι οι  γυναίκες συνάδελφοι τους. Τα κοινωνικά στερεότυπα και οι κοινωνικές σχέσεις με το άλλο φύλο ευνοούν κατά κανόνα τους άνδρες. Με εξαίρεση τη θέση του υποδιευθυντή, οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στις θέσεις διοικητικής ευθύνης έναντι των ανδρών. Οι οικογενειακές υποχρεώσεις είναι κυρίως αυτές που αποτελούν τον περιοριστικό παράγοντα. Στα 36 μαθήματα είναι πολύ περισσότερες οι γυναίκες ακριβώς λόγω έλλειψης τυπικών προσόντων.

Περίπου μοιρασμένοι ανάλογα με τον τόπο κατοικίας προέλσυεης είναι όσοι παρακολουθούν το πρόγραμμα. Η επιθυμία τους είναι τόσο μεγάλη πού τους οδηγεί να ξεπερνούν τις αντικειμενικές  δυσκολίες (οικογενειακές, επαγγελματικές υποχρεώσεις, έλλειψη χρόνου, έξοδα). Παρόλο που υπάρχουν δυσκολίες αρκετοί από αυτούς αποφοιτούν. Ο ρυθμός αποφοίτησης των γυναικών είναι πολύ μικρότερος έναντι των ανδρών.

Κατόπιν ο κ. Φίλιας απάντησε στο ερώτημα γιατί είναι χρήσιμο σε κάποιον να διαβάσει το βιβλίο αυτό.

Παρατήρησε ότι τα τεκταινόμενα στην εκπαίδευση χαρακτηρίζονταν ανέκαθεν από έντονα γεγονότα καθώς και από έντονα κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά τα οποία είναι πολύ ενδιαφέροντα όχι μόνο σε όσους ασχολούνται με το είδος αλλά και στον οποιονδήποτε αναγνώστη. Οι μεταρρυθμίσεις της εκπαίδευσης, οι οποίες κατά κανόνα αποτυγχάνουν ή δε γίνονται, βοηθούν τους μελετητές να βγάλουν συμπεράσματα χρήσιμα για μελλοντική χρήση. Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς τότε, γιατί υπάρχουν τόσες μεταρρυθμίσεις που έχουν αποτύχει στη χώρα μας; Το δράμα της υπόθεσης είναι ότι όλες αυτές οι αποτυχημένες προσπάθειες δεν αποτέλεσαν ποτέ παράδειγμα για τους επόμενους, ώστε να μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος. Το μέγεθος του δράματος μεγαλώνει, αν σκεφτεί κανείς ότι μετά από κάθε ανάλογης προσπάθεια υπάρχουν εξαιρετικοί επιστήμονες και ερευνητές, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση ο συγγραφέας, οι οποίοι εντοπίζουν τα προβλήματα και τις παραλείψεις τα λάθη και την αιτία του ναυαγίου χωρίς όμως ποτέ κανείς να τις λαμβάνει υπόψη του. Δυστυχώς αυτή είναι η κατάρα του Σίσυφου απ’ την οποία πάσχει η εκπαίδευση στα νεότερα χρόνια, και μάλιστα φαίνεται ότι θα εξακολουθεί να πάσχει όσο το κράτος δεν αποφασίζει σε τομείς όπως η παιδεία να λειτουργήσει με κριτήρια και επιστημονικά δεδομένα, αφήνοντας έξω πολιτικές πεποιθήσεις και προσωπικές φιλοδοξίες.

Για μας τους ανθρώπους της εκπαίδευσης, μελέτες όπως αυτή του κ. Μάνεση, μας θυμίζουν την πορεία μας. Αποτελούν κομμάτι της ίδιας μας της ζωής. Πολλοί από εμάς που βρισκόμαστε μέσα σ' αυτήν την αίθουσα αποτελέσαμε με κάποτε στην ουσία τους πρωταγωνιστές αυτής της ιστορίας που τόσο παραστατικά και εμπεριστατωμένα περιγράφει και επεξηγεί ο συγγραφέας. Καθένας από εμάς αποτέλεσε και ένα σημαντικό κρίκο αυτής της ιστορίας. Πιθανόν στο ακροατήριο, και λέω πιθανόν, ενώ είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν συνάδελφοι δάσκαλοι, οι οποίοι δεν κατόρθωσαν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους και παράλληλα να διεκδικήσουν μια ανώτερη διοικητική θέση. Πιθανόν απόψε μαζί μας να βρίσκονται συναδέλφισσες που λόγω μιας εγκυμοσύνης ή λόγω μητρότητας να μην κατόρθωσαν να έχουν δίπλα στο κάδρο με το πτυχίο της παιδαγωγικής Ακαδημίας και το πτυχίο του παιδαγωγικού τμήματος. Όλοι αυτοί μπορεί εδώ και χρόνια να αισθάνονται μειονεκτικά ή ακόμα και αποτυχημένοι έναντι κάποιων άλλων.

Έρχεται όμως το παρόν πόνημα με το οποίο πιστοποιείται ότι αποτυχημένοι είναι όλοι αυτοί που θέλησαν να διαμορφώσουν εκπαιδευτική πολιτική, χωρίς να είναι γνώστες, εξυπηρετώντας αλλότριους σκοπούς και συμφέροντα και διαμορφώνοντας το μέλλον της εκπαίδευσης χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους, τους ενδιαφερόμενους και τους επαΐοντες.

Τέλος μέσα απ' αυτή τη μελέτη πιστοποιείται και επιστημονικά πλέον η αίσθηση ότι ο Έλληνας Δάσκαλος, ο εκπαιδευτικός γενικότερα, επιθυμεί την επιστημονική του επάρκεια και την επιδιώκει με οποιοδήποτε κόστος προσωπικό, οικογενειακό και οικονομικό. Είναι αυτό το χαρακτηριστικό που του αποδίδει χωρίς δεύτερη σχέση το χαρακτηριστικό του λειτουργού και του ευσυνείδητου επαγγελματία.

Κλείνοντας ευχήθηκε στο συγγραφέα να είναι γερός και παραγωγικός ώστε να συνεχίσει να προσφέρει ανάλογες επιστημονικές μελέτες και βιβλία που τόσο πολύ ανάγκη έχει η εκπαίδευση και ο εκπαιδευτικός.

Το λόγο πήρε έπειτα ο κ. Μάνεσης, ο οποίος ευχαρίστησε όλους όσοι παραβρέθηκαν στην εκδήλωση και χάρηκαν με τη χαρά του. Έκανε μια αναφορά σε ανθρώπους που τον βοήθησαν όλα αυτά τα χρόνια, τους συναδέλφους του, τους γονείς και τους μαθητές του, όπως καις την οικογένειά του. Αναφέρθηκε στη σημαντικότητα του ρόλου του Δασκάλου στις σημερινές δύσκολες συνθήκες και έκλεισε τη συζήτηση απαγγέλλοντας το ποίημα του Κωστή Παλαμά «Σμίλεψε πάλι Δάσκαλε ψυχές».

Ακολούθησε συζήτηση με το κοινό και η εκδήλωση έκλεισε με την αναγγελία της παρουσίασης του επόμενου βιβλίου του κ. Μάνεση το οποίο θα αναφέρεται στο ρόλο του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο σχολείο.